EŞHURU HURUM (HAREM AYLAR)
Tevbe sûresinin 36. âyet-i kerîmesinde (meâlen):

“Muhakkak ki, ayların sayısı, Allâhü Teâlâ indinde, Cenâb-ı Hakk’ın kitabında, gökleri ve yeri yarattığı günden beri on ikidir. Bunlardan dördü haram olanlardır…”

buyurulmuştur.

Bu aylar Zilkâde, Zilhicce, Muharrem ve Receb aylarıdır. Bunlara eşhuru hurum (haram, hürmetli aylar) denilir.
Bu aylarda yapılan isyânın günâhı diğerlerinden daha büyük, ibâdetin sevâbı diğerlerinden daha çok olduğundan, öbür aylardan daha fazla hürmet edilmesi lâzım gelir.

ZİLKÂDE AYI NE İFADE EDİYOR?
Harem aylardan birincisi olan Zilkâde ayının Arapça telaffuzu Zül-Kâde (ذُو ٱلْقَعْدَة ) şeklindedir. Zû’ ön eki sahip olma anlamına gelir. El-Kâde ise oturma, yerleşik olma hali anlamı taşır. Topluca ifade edecek olursak içerisinde yerleşik olarak, oturur halde bulunulan anlamını taşır.
Zilkâde ayının bu manaya sahip olması bir haram ay olarak kendisinde muharebenin (savaşın) men edilmiş olması sebebiyledir.

HUDEYBİYE MUSALAHASI
İslâm tarihinde çok mühim bir yere sahip olan ve Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) ile Mekkeli müşrikler arasında Hudeybiye mevkinde gerçekleşen Hudeybiye Musâlahası, hicretin 6.senesinde Zilkâde ayında gerçekleşmiştir.
İslâmiyet’in mukaddes topraklarda tebliğ yolu ile hızlı bir şekilde yayılmasının önünü açan bu antlaşma, İslâm dininin barış ve huzur dini olduğunun da apaçık bir göstergesidir.

Cİ’RÂNE HADİSESİ
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v), Huneyn Gazvesi’nden sonra elde edilen ganimetleri müellefe-i kulûba (kalpleri İslâm’a ısındırılmak istenen bedeviler ve Kureyşîlere) taksim etmesinin akabinde bazı münafıklar Ensâr adına konuşarak fitne çıkarmaya çalışmışlar. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) ise Ensâr’a telkinde bulunmak için şu meşhur hadis-i şerîfi îrâd etmişler ve daha sonra Ci’râne Umresi diye bilinen umre ibadetlerini yerine getirmişlerdir:

“Ey Ensâr! Kendilerine mal verdiğim bu adamlar, mal ve mülkleri ile, deve ve koyun sürüleri ile yurtlarına dönerken, siz aranıza Allah’ın Rasûlü’nü alıp memleketinize dönmeye razı değil misiniz? Ben, bu kimselere ancak kalblerini İslâm’a kazanmak için ihsanda bulunmuşumdur”

İşte Rasûlullah Efendimiz (s.a.v)’in sırf Hz.Allah’ın rızâsı için cihâd eden, mücadele eden Ensâr’a telkinde bulundukları bu hâdise Zilkade ayı içerisinde vukû bulmuştur.

Mescid-i Ci’râne

Hz.Allah, Rasûlullah Efendimiz (s.a.v)’in bizlere bıraktığı Sünnet-i Seniyye’lerini yaşatabilmeyi nasip eylesin. Zilkâde ayına ve Harem aylara hürmet ve ta’zîmde eksiklikten bizleri muhafaza eylesin.